Yapı Kireci Çeşitleri
YAPI KİREÇLERİNİN ÇEŞİTLERİ
Kireçler üzerinde kimyasal analizi yapıldığında genel olarak hammaddenin kimyasal özelliklerini taşırlar. Kireçler, ana maddeye bağlı olarak kalsiyum oksit veya kalsiyum hidroksitten meydana gelir. Ancak içerisinde az miktarda magnezyum, Mg, silisyum, alüminyum ce demir ihtiva ederler.
Kireç hammaddesin içinde az da olsa kil minerali varsa kirecin rengi diğer kireç çeşitlerine göre esmerdir. Bu kirecin sönme işlemi daha uzundur. Piyasada talep az olduğu için üretimi azdır ve aynı zamanda verimi de düşüktür. Bir ton sönmemiş kireçten, 1,0-1,5m3 sönmüş kireç elde edilir.
Hava Kireci: Genellikle kalsiyum oksit veya hidroksitten oluşan ve atmosferik karbondioksit ile reaksiyona girerek havada yavaş sertleşen kireçlerdir. Hidrolik özellikleri olmadığı için genellikle su altında sertleşmezler.
Sönmemiş Kireç: Kireç taşı veya dolomitik kayaçların kalsinasyonu ile üretilen ve esas olarak kalsiyum oksit ve magnezyum oksit ihtiva eden hava kireçleridir. Sönmemiş kireçler su ile etkileşince ekzotermik reaksiyon verirler. Sönmemiş kireçler, kelle denen büyük parçalar veya öğütülmüş ince toz halinde piyasaya arz edilirler.
Yanmış Kireç: Esas olarak kalsiyum oksitten oluşan, sönmemiş kireçlerdir.
Dolomitik Kireç: Esas olarak kalsiyum oksit ve magnezyum oksitten oluşan sönmemiş kireçlerdir. Dolomit taşının, 900-1000 C sıcaklıkta pişirilmesiyle elde edilen kirece dolomit kireci adı verilir.
Söndürülmüş Kireç: Sönmemiş kirecin su ile kontrollü söndürülmesiyle oluşan ve çoğunluğunu kalsiyum veya magnezyum hidroksitin oluşturduğu hava kirecidir. Söndürülmüş kireçler, su ile temaslarında ekzotermik reaksiyon vermezler. Söndürülmüş kireçler, kuru toz veya hamur olarak üretilirler.
Hidrate Kalsiyum Kireç: Esas olarak kalsiyum hidroksit, magnezyum hidroksit ve magnezyum oksit ihtiva eden kireçlerdir.
Yarı-Hidrate dolomitik kireç: Esas olarak hidrate edilmiş ve kalsiyum hidroksit ve magnezyum oksit eden kireçlerdir.
Tamamen hidrate edilmiş dolomitik kireç: Esas olarak kalsiyum hidroksit ve magnezyum hidroksit ihtiva eden hidrate edilmiş dolomitik kireçleridir.
Kavkı kireci: Kavkıların kalsinasyonu ve söndürülmesi ile üretilen söndürülmüş kireçlerdir.
Karbür Kireci: Kalsiyum karbürde asetilen üretiminde yan ürün olarak elde edilen söndürülmüş kireçlerdir. Karpit, ark fırınlarında kireç taşı ile kok kömürü arasındaki reaksiyon neticesinde meydana gelir. Ark fırınlarında reaksiyon 2000C sıcaklık civarında meydana gelir. Karpit, su ile teması esnasında asetilen gazı (C2H2) çıkarır. Bu kireçler rahatsız edici koku nedeniyle ve yanışı olmasından dolayı iç mekanlarda kullanılmaması tercih edilir.
Kireç Hamuru: Magnezyum hidroksit ihtiva eden veya ihtiva etmeyen ve esas olarak kalsiyum hidroksitten oluşan, istenilen kıvama ulaşmak için su ile karıştırılarak üretilen hamur kıvamındaki söndürülmüş kireçlerdir.
Hidrolik Kireç ve Doğal Hidrolik Kireç: Killi-kumlu kireç taşının yakılması ve söndürülüp öğütülmesiyle veya uygun malzemelerin kalsiyum hidroksitle karıştırılmasıyla üretilen ve esas olarak kalsiyum silikat, kalsiyum alüminyum ve kalsiyum hidroksit ihtiva eden kireçlerdir.
Bunlar, su altında katılaşma ve sertleşme özelliklerine sahiptir. Atmosferik karbondioksit, sertleşme işlemine katkıda bulunmaktadır. En az kütlece %3 serbest kireç ihtiva ederler.
Yüksek ve düşük killi-kumlu kireç taşlarının yakılması ve öğütülerek veya öğütülmeden söndürülerek toz halinde üretilen hidrolik kireçler “Doğal Hidrolik Kireçler” (NHL) olarak adlandırılmaktadır.
Kütlece %20’ye kadar uygun puzolanik veya hidrolik malzemeler ilave edilen kireçler NHL-P olarak adlandırılmaktadır. Tüm HL ve NHL tiplerine organik katkılar ilave edilir.