Londra Kentsel Dönüşüm
AVRUPADA KENTSEL DÖNÜŞÜME ÖNCÜLÜK EDEN ŞEHİR: LONDRA
İngiltere’nin başkenti Londra, Avrupa’da kentsel dönüşüme öncülük eden bir şehir… 8.5 milyonluk nüfusu ve 1700 kilometrekarelik yüzölçümü ile Avrupa’nın en büyük kentlerinden olan Londra’da tarih boyunca birçok kentsel dönüşüm projesi hayata geçirildi. 80’lerden itibaren bölge bölge değişim geçiren şehre son yıllarda damgasını vuran en önemli proje ise 212 Olimpiyatları nedeniyle gerçekleşen proje oldu.
Her kentin bazı bölgeleri zamanla eski işlevlerini kaybederek bozulmaya uğruyor ve sunduğu yaşa kalitesi hem fiziki hem de kamusal hizmetler anlamında düşüş gösteriyor. Kuşkusuz bunun birçok nedeni var. Avrupa’ya bakacak olursak, ilk olarak 19. Yüzyıl başından beri hissedilmeye başlanan bu süreçte, feodal yapının çözülmesi, kırsal kente büyük göçler, sanayileşme, artan mal ve hizmet trafiği, sınıfsal ayrışmanın kentlerde mekânsal ayrışmaya da yol açması gibi etkenler, 20. Yüzyıl’da başrolü oynadı. Öte yandan, tarihi Avrupa kentlerinin neredeyse tümü II. Dünya Savaşı’ndan büyük bir hasarla çıkmış, bazı bölgeleri yıkımlar nedeniyle yaşanmaz hale gelmişti.
İşte tüm bu çöküntü bölgelerinin yeniden imarı, 20. Yüzyıl’da gelişen kentlilik bilinciyle birlikte çok somut bir ihtiyaç olarak 50’li yıllarda gündeme geldi. Bu alanların, her boyutuyla işlevsel hale getirilerek kente yeniden kazandırılması “kentsel dönüşüm” olarak ifade edilmeye başlanırken, 70’li yılların sonuna kadar konuyla ilgili arayış ve çalışmalar sürdü. 1980’lerden bu yana ise kentsel dönüşümün nasıl olması gerektiği uygulamalardan kaynaklanan deneyimlerle birlikte ilkesel bazda yerleşti.
Artık kentsel dönüşüm geçiren alanlar, hazırlanan yeni imar planlarıyla günümüzün standartlarına uygun toplumsal ve kamusal kullanım alanlarına kavuşuyor, daha konforlu ve sağlıklı yeni konutlarla donatılıyor. Kentsel dönüşüm, uygulandığı bölgeleri ekonomik olarak da etkiliyor ve buralarda ki emlak fiyatları önemli bir oranda değerleniyor.
Projeler Toplumsal Soruna Yol Açmadan Hayata Geçirildi
Ne var ki, kentsel dönüşüm geçiren alanlarda ki değerlenme, bölge sakinlerini olumsuz etkileyebilmekte ve o insanları evlerinden ve işyerlerinden edebilmekte. Tabii bu durum, dönüşümün bir kente kazandırdığı sayısız değerin yanı sıra, bir çok toplumsal soruna da yol açıyor ve mağdur kesimler ile kent arasındaki ilişki olumsuz bir şekle bürünüyor.
Londra, gerçekleştirilen birçok kentsel dönüşüm projesi sonucunda bu süreci nispeten en hafif atlatan kent. Toplumsal paydaşlarla işbirliğine ve çevreye verilen önem, Londra’daki kentsel dönüşüm süreçlerinin daha az sorunla atlatılmasına neden olmuş. Kentsel dönüşüm projeleri, çarpık yapıları yenileştirme, tarihi yapıları koruma, genel olarak da bölgeyi daha sağlıklı hale getirme amacıyla işlerken, temel olarak konut sorununu çözmenin yanı sıra yeni reaksiyon alanları, parklar, meydanlar ve ticaret merkezleri yaratılmasını da hedefliyor. Açıktır ki, bu tür kapsamlı projelerin kamuya fazla yük getirmemesi için özel sektörün de bu süreçten kar edebileceği finansman modellerinin geliştirilmesi gerekiyor. Nitekim Londra’ya bakıldığında da birçok proje de bu tür bir modelin işlediği görülüyor.
En Önemli Proje 2012 Olimpiyatları Nedeniyle Gerçekleşti
8.5 milyonluk nüfusu ve 1700 kilometrekarelik yüzölçümüyle Avrupa’nın en büyük kentlerinden biri olan Londra’da elbette tek bir kentsel dönüşüm projesinden söz edilemez. Kent, tarihi boyunca birçok projeye sahne olmuş, 80’lerden itibaren de bölge bölge değişim geçirmiş. Son yıllara damga vuran en önemli proje ise elbette 2012 Olimpiyatları nedeniyle gerçekleşen proje. Projelere bakıldığında ise amaç ve hedeflerin aşağı yukarı aynı ortak olduğu görülüyor. İlgili bölgede ticari bir merkez oluşturmak, ekonomiyi canlandırarak istihdam olanaklarını arttırmak, yapı stokunun yenileşmesini sağlamak, fiziksel gelişimin yanı sıra toplumsal ve ekonomik gelişmeye yönelik programlar geliştirmek, mülk sahiplerinin proje karar süreçlerine katılımını ve projeye sahip çıkmalarını sağlamak, fiziksel gelişimin yanı sıra toplumsal ve ekonomik gelişmeye yönelik programlar geliştirmek, sürdürülebilir çevresel iyileşmeyi gerçekleştirmek, eğitim alanlarını geliştirmek, kamu yatırımları için kentsel alanlar yaratmak ve bölge halkı için rekreasyon alanları, parklar gibi sosyal alanlar açmak..