Ahşap Yapılarda Tutkallanmayı Eetkileyen Faktörler

AHŞAP YAPILARDA TUTKALLAMAYI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

 Tutkallama bir işi oluşturan parçaların birbirine sağlam olarak yapıştırılmasını sağlayan uygulamadır. İyi bir tutkallama ve birleştirme için kaliteli bir tutkalın kullanılması, tutkalın yüzeylerdeki gözeneklere iyi girmesi, tutkal tutkallamayı etkileyen faktörler ve ağaç molekülleri arasında iyi bir bağlantı kurulması rezorsin formaldehit ve kauçuklu tutkallar ve tutkallanan parçaların belirli bir süre sıkılı kalarak kurumaya bırakılması gerekir.

Tutkallama kaurit ve Melamin formaldehit tutkalı ve işin sıkılması dışında iyi bir bağlantı için birçok faktörün de tutkallamada etken olduğu bilinmektedir. Bunlar;

 1.Moleküller arasındaki bağlama gücü (Adezyon kuvvet, plastik tutkalı ve Kohezyon kuvvetleri): Tutkalın kendi molekülleri ile ağaç molekülleri arasında oluşan bağlama gücüdür. Tutkalın kendi molekülleri arasındaki bağlama gücüne Kohezyon, tutkal moleküllerinin ağaç molekülleri ile arasındaki bağlama gücüne ise Adezyon kuvvet denir. Bu sebeple bir tutkalın ağaç molekülleri ile iyi bir bağlantı yapabilmesi için kendi molekülleri arasındaki bağlama gücünün de iyi olması gerekir.

2.Tutkalın akıcılığı(Viskozite) : Yüzeye sürülecek tutkalın belirli bir viskoziteye sahip olması gerekir. Akışkanlık olarak nitelenen bu özellik tutkalın temel özelliklerinden birini oluşturur. Ve bu özelliğin tutkalın özelliği doğrultusunda bir değer taşıması gerekir. Olması gerekenden daha akıcı veya koyu kıvamdaki tutkalın bağlama gücü azalır glüten ve kazein tutkalı ve yapışma olayını olumsuz etkiler. Genellikle belirli bir sürede tüketilmesi gereken tutkalların tüketilmesi gereken zaman içinde tüketilmemesi durumunda koyulaşmaya başlar tutkalın tanımı ve yapısı ve bağlama gücü zayıflar. Tutkal gerecinin eritildiği sıvıların tutkal gereci içine gereğinden fazla katılması durumunda da tutkal sıvısı gereğinden fazla inceltildiği için aynı şekilde bağlama gücü zayıflar.

3.Tutkalın asit oranı (PH Değeri) : Bu özellik hem yapışmayı hem de tutkallama hatalarını belirleyen bir özelliktir.1­6 PH değeri asit, 7 PH değeri Nötür, 8­14 PH değeri ise baz etkisini gösterir. Özellikle tanenli ağaçlarda asit etkisi renklenmelere, baz etkisi ile koyulaşmalara yol açar. Bu sebeple tanenli ağaçlarla çalışırken tutkalın yapısına dikkat edilmesi gerekir.

4.Dinlenme süresi: Özellikle iki elemanlı olup tutkallama öncesi birbirine karıştırılan tutkal elemanlarının tam olarak eriyip tutkal sıvısını oluşturması için belirli bir süre beklemesi gerekir. Bu süreye dinlenme süresi denir. Tutkal elemanlarının karıştırılmasından sonra dinlendirilmeden kullanılması durumunda tutkal sıvısı tam olarak hazır olmadığı için yapıştırma işlevini tam olarak yapamaz. Ancak kullanılmaya hazır halde satılan menteşe ve kilitler ve ısıtılarak eritilmiş glüten tutkalın dinlendirilmesine gerek yoktur.

 5.Tüketim süresi: Üretilen tutkalın veya elemanları birbirine karıştırılarak hazırlanan tutkal sıvısının tüketilmesi gereken zamandır. Diğer bir deyişle son kullanma tarihidir. Bu sürenin sonunda kullanılmayan tutkal giderek koyulaşarak yapıştırma tutkal özelliğini kaybeder.

 6.Açık zamanı (Sıkıştırma zamanı): İş yüzeyine tutkal sürülmesinden itibaren sıkılmasına veya preslenmesine kadar geçen süredir. Tutkalın yüzeye sürülmesinden itibaren içindeki sıvılar buharlaşmaya başladığından veya kimyasal tepkime başladığından belirli bir süre içerisinde mutlaka preslenmelidir.

 7. İş parçasının tutkal yüzeyinin temizliği: Bir tutkal sıvısının kendi molekülleri arasındaki bağlama gücü ne kadar kuvvetli olursa olsun.  

Bu sebeple tutkal sürülecek yüzeylerin temiz olması gerekir.

8.Sıkıştırma (Pres) basıncı: Ağacın boya ­ vernik sürme araçları ve yöntemleri ve tutkalın yapısına göre değişen değerler taşıyan bir etkendir. Tutkalın iyi bir bağlama yapabilmesi için pres (sıkıştırma) büyük önem taşır ancak preslerde yapılan sıkıştırmalarda cm2 başına düşen basınç oranı ağacın sert veya yumuşak olması, kaplamalı işlerde kaplamanın gözenek yapısı boya çeşitleri ve özellikleri ve tutkalın akışkanlığı bu basıncın az veya çok olmasını gerektirir. Preslerde en düşük basınç miktarı 2 kg/cm2 olup sert ağaçlarda uygulanan yüksek basınçlı tutkallamalarda 30 Kg/cm2’nin üzerinde basınç uygulanır.

9.Pres sıcaklığı: Kuruma süresini belirleyen bir etkendir. Preslerde yapılan vernikler ­ cilalar, çeşitleri ve özellikleri ve seri üretim yapan iş yerlerinde büyük önem taşıyan bu etken kuruma süresinin kısalmasını sağlar. Sıcaklık belirli değerler arasında yükseltildikçe kuruma süresi de sıcaklığa bağlı olarak kısalır. Sıcaklığın gereğinden fazla olması durumunda hem tutkalın yapısı hem de preslenen iş bozulabilir.

 10.Sıkıştırma (Pres) süresi: Pres basıncı zımparalar ve pres sıcaklığına bağlı olarak gelişen bir etkendir. Sıkıştırılan işin preste kalması gereken süre olarak tanımlanır.

 Pres basıncı kaplamalar ve pres sıcaklığının yanı sıra işin yapısı da pres süresini belirleyen önemli bir etkendir (Preslenen kavisli işler). Formikalar ( yapay reçine plakaları).